URANI ĐƯỢC SỬ DỤNG TỪ BAO GIỜ? “ Tất nhiên là từ khi nhà hóa học người Đức Martin Klaproth tìm ra năm 1789.” Rất nhiều người đã bĩu môi trả lời như thế khi nghe câu hỏi trên. Nhưng có thật câu trả lời trên là đúng khi chung ta soi rọi vào lịch sử. Nhờ có sự giúp đỡ đắc lực của các nhà khảo cổ học Năm 1912 khi tiến hành khai quật tại các phế tích La Mã cổ ở gần Naplơ, giáo sư Gơntơ thuộc trường đại học Oxfot đã tìm thấy những bức tranh khảm đẹp lạ lùng. Màu sắc của thủy tinh dùng để khảm dường như không hề bị phai mờ trong suốt hai nghìn năm. Để xác minh thành phần chất màu người La Mã cổ đại sử dụng, Gơntơ gửi hai mẫu thủy tinh màu lục nhạt về nước Anh. Hai mẫu này tới tay nhà khoa học Mơclê.Cuộc phân tích chứng tỏ không có gì bất ngờ, chỉ có một loại tạp chất chứa tới khoảng 1,5%. Nhưng Mơclê không thể biết loại tạp chất này là thứ gì. Sự tình cờ đã cứu nguy tình thế, một người thấy cần xem loại chất đó có tính phóng xạ hay không. Quả là may mắn biết bao vì tạp chất này có tính phóng xạ. Nhưng nguyên tố nào gây ra hiện tượng đó? Các nhà khoa học báo cáo rằng tạp chất bí mật đó là urani oxit. Đây là một khám phá ư? Hầu như không phải. Người ta đã biết từ khá lâu các muối urani được sử dụng làm thủy tinh màu cơ mà. Đó là một trong những công dụng thực tiễn đầu tiên của urani. Nhưng trong thủy tinh La Mã, urani rõ ràng là một sự trộn lẫn tình cờ Tương lai sẽ cho biết phần kết thúc câu chuyện đó. Mấy chục năm sau, sự việc bị lãng quên này đã trở lại với nhà khảo cổ kiêm hóa học Mĩ Keli. Sau những cuộc nghiên cứu bao quát, những cuộc phân tích lặp lại và việc so sánh những số liệu khác nhau, Keli kết luận rằng sự có mặt của urani trong thủy tinh La Mã cổ là định luật chứ không phải là ngẫu nhiên. Người La Mã cổ đã biết về các khoáng vật urani và sử dụng chúng trong các mục đích thực tiễn, đặc biệt là để nhuộm màu thủy tinh